نقش والدين
نوجوانان در مرحله دوست يابي با گروه هاي همسال تعامل برقرار كرده، با آنها همانند سازي كرده و سعي مي كنند با افرادي ارتباط برقرار كنند كه در بسياري از زمينه ها با آنها وجوه مشترك داشته باشند.
به عبارت ديگر دوست يابي باعث شكل گيري تعاملات اجتماعي و كشف هويت اجتماعي نوجوانان خواهد شد. در صورتي كه والدين مانع از رشد نوجوان در اين مرحله شده يا به طور مستقيم در تصميم گيري هايش دخالت كنند، شكل گيري هويت اجتماعي نوجوانان خدشه دار خواهد شد.
دكتر علي مهدي زاده، روانپزشك در اين خصوص معتقد است: والدين بايد به طور غيرمستقيم به شيوه دوست يابي و همانندسازي فرزندشان نظارت داشته باشند.
آنها بايد توجه داشته باشند كه گروه هاي همسالي كه فرزندانشان اوقات فراغت را با آنها سپري مي كنند از لحاظ فرهنگ خانوادگي، باورهاي قومي، مذهبي، سن، ارزش هاي تربيتي و... با يكديگر همخواني داشته باشند.
اين روانپزشك اضافه مي كند: آشنايي كامل خانواده هاي فرزندان و رفت و آمد آنها به صورت نامحسوس و غيرمستقيم كه نوجوان تصور نكند كه والدين به طور مستقيم در كارهاي او دخالت كرده و حس استقلال طلبي او مورد آسيب قرار گرفته است، نقش مهمي در كمك به فرزندان براي انتخاب گروه هاي همسال مناسب و پيشگيري از وارد آمدن آسيب هاي اجتماعي و رفتاري فرزندان در آينده خواهد داشت.
توجه به باورهاي مشترک
به عقيده دكتر مهدي زاده، در صورت هماهنگ نبودن باورها ارزش هاي خانوادگي نوجوانان، افراد با الگوبرداري از دوستان دچار تضاد شده و به تدريج از محيط خانواده دور مي شوند. ميان عقايد و نظريات والدين با گروه هاي دوستي دچار ترديد شده و در نهايت به سمت و سوي گروه هاي همسال كشيده مي شوند. در اين صورت روابط مخفي نوجوانان با دوستان، زمينه ساز بزهكاري و مخفي كاري هاي گسترده تر نوجوان خواهد شد. از اين رو، فرزندان در حالي كه در انتخاب دوست خودمختار و آزادانه عمل مي كنند، بايد تحت نظر غيرمستقيم والدين قرار گرفته و از مشورت و راهنمايي هاي والدين خود بهره مند شوند.
دوست يابي و كسب تجربيات زندگي در گروه هاي همسال از اركان مهم شكل گيري هويت اجتماعي و فرديت اجتماعي نوجوان است.در اين روابط، مفاهيمي مانند تشخيص حد و مرزهاي اجتماعي، صداقت، نوع دوستي، دفاع از حقوق فردي و استقلال عمل در روابط دوستي و مناسبات اجتماعي براي نوجوان معناي دقيق تري پيدا كرده و افراد به صورت تجربي و عملي با كاربرد اين مفاهيم آشنا مي شوند.
عاملي براي پيشرفت
دكتر قرايي مقدم، موفقيت هاي اجتماعي، افزايش انگيزه، پيشرفت تحصيلي را از مزاياي دوست يابي به روش صحيح در دوران نوجواني دانسته و معتقد است در صورتي كه نوجوان تحت نظر والدين به گروه هاي متشكل از همسالان كه از هويت هاي اجتماعي ارزشمند برخوردار هستند راه پيدا كند، به موفقيت هاي قابل توجهي دست پيدا خواهد كرد. در واقع، برقراري تعاملات اجتماعي موثر تمرين مناسبي براي اجتماعي شدن خواهد بود و فرد پس از پايان دوره نوجواني آمادگي لازم براي ورود به دنياي اجتماعي بزرگ تر را پيدا خواهد كرد.
همانطور كه گفته شد، اجتماعي شدن، از ويژگي هاي دوره نوجواني است، فاصله گرفتن از خانواده براي كسب استقلال از مراحل رشد شخصيتي نوجوان محسوب مي شود.
الگوهاي شخصيتي
از آنجايي كه تفاوت در ساختارهاي رفتاري و شخصيتي نوجوانان در مراحل دوست يابي و شيوه انتخاب گروه هاي همسالان نقش دارد، والدين بايد باتوجه به ويژگي هاي شخصيتي فرزندانشان آنها را در انتخاب موثر راهنمايي كنند.
براي نمونه نوجواني كه شخصيت درون گرا دارد، بيشتر تحت تاثير الگوهاي گروه ها همسال قرار مي گيرد.
اين گروه از نوجوانان به راحتي با افراد ديگر ارتباط برقرار كرده و در صورت نظارت ناصحيح والدين ممكن است باعث به انحراف كشيده شدن آنها شود.
از طرف ديگر، نوجوانان برون گرا در ارتباط با گروه هاي همسال ناموفق تر از سايرين بوده و ممكن است به علت موفق نبودن در برقراري ارتباط با همسالان خود، منزوي شده و هويت اجتماعي آنها تكامل پيدا نكند.
از اين رو به عقيده متخصصان، بهتر است، والدين در شيوه دوست يابي فرزندانشان دخالت غيرمستقيم داشته باشند و با آگاهي از نوع شخصيت فرزندانشان آنها را در انتخاب دوست راهنمايي كنند.